دانستنی‌های سلامت, همه مقالات

شکلات تلخ، معجزه سلامتی

شکلات تلخ

شکلات تلخ نوعی شکلات با محتوای کاکائوی بالا (حدود ۷۰ تا ۹۹ درصد) است که در مقایسه با شکلات‌های معمولی، قند و چربی کمتری دارد. طعم تلخ این شکلات به دلیل عدم وجود شیر و شکر زیاد است. شکلات تلخ، با طعم دلنشین و خواص متعدد، قدمتی دیرینه دارد و به هزاران سال پیش باز می‌گردد. در ادامه به بررسی تاریخچه این خوراکی محبوب می‌پردازیم.

منشا شکلات تلخ

اولین مصرف کنندگان: بومیان Mesoamerica (آمریکای مرکزی)

زمان: حدود ۴۰۰۰ سال پیش، نحوه مصرف: به عنوان نوشیدنی تلخ و کف‌آلود، تمدن‌های باستانی و شکلات تلخ، مایاها: دانه‌های کاکائو را ارزشمند می‌دانستند و از آنها به عنوان پول و برای تهیه نوشیدنی‌های مذهبی استفاده می‌کردند. آزتک‌ها: نوشیدنی شکلات را به عنوان “xocolātl” می‌شناختند و آن را به عنوان منبع انرژی و غذای خدایان می‌دانستند.

ورود شکلات تلخ به اروپا

کریستف کلمب: در سال ۱۴۹۲ دانه‌های کاکائو را به اسپانیا آورد. معرفی به درباریان: شکلات به عنوان نوشیدنی‌ای عجیب و غریب به درباریان اسپانیایی معرفی شد. افزایش محبوبیت: به تدریج در اروپا محبوبیت پیدا کرد و به عنوان نوشیدنی‌ای لوکس و دارویی شناخته شد. تحولات در شکلات تلخ، قرن ۱۹: اختراع فرآیندهای جدید برای جداسازی چربی کاکائو (کره کاکائو) و پودر کاکائو، تولید شکلات به صورت جامد: به جای نوشیدنی، افزایش تنوع: با شکر، شیر و سایر مواد طعم‌دار

شکلات تلخ در دوران معاصر

تمرکز بر خواص شکلات تلخ برای سلامتی: به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی

خواص شکلات تلخ

سلامت قلب

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در شکلات تلخ، با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد، به سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند. فلاونول‌ها با افزایش انعطاف‌پذیری شریان‌ها، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند. مصرف شکلات تلخ می‌تواند فشار خون را به طور ملایمی ‌کاهش دهد.

سلامت مغز

فلاونول‌ها با افزایش جریان خون در مغز، عملکرد شناختی و حافظه را تقویت می‌کنند. کافئین موجود در شکلات تلخ می‌تواند هوشیاری و تمرکز را افزایش دهد.

سلامت پوست

آنتی‌اکسیدان‌های شکلات تلخ از پوست در برابر آسیب‌های نور خورشید محافظت می‌کنند. فلاونول‌ها می‌توانند چین و چروک‌های پوست را کاهش داده و به حفظ شادابی و طراوت پوست کمک کنند.

تنظیم قند خون

شکلات تلخ با افزایش حساسیت به انسولین، به تنظیم قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک می‌کند.

کاهش وزن

شکلات تلخ می‌تواند احساس سیری را افزایش داده و به کنترل اشتها کمک کند. منیزیم موجود در شکلات تلخ می‌تواند به تنظیم متابولیسم و چربی‌سوزی کمک کند.

بهبود خلق و خو:

شکلات تلخ با افزایش ترشح سروتونین و دوپامین، به بهبود خلق و خو و کاهش استرس کمک می‌کند.

تقویت سیستم ایمنی

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در شکلات تلخ با تقویت سیستم ایمنی، به بدن در مبارزه با بیماری‌ها کمک می‌کنند.

غنی از آنتی اکسیدان ها

شکلات تلخ یک آنتی اکسیدان قوی است. این آنتی اکسیدان ها، رادیکال های آزاد و دیگر مولکول های خطرناک را که ممکن است خطرات بالقوه برای سلامتی را ایجاد کنند و باعث بیماری هایی مثل سرطان، پیری زودرس و بیماری های قلبی می شوند را نابود می کنند.

کاهش فشار خون از خواص شکلات تلخ

شکلات تلخ غنی از مواد معدنی مانند منیزیم و مس است؛ این مواد معدنی در تنظیم فشار خون طبیعی و سپس حفظ ضربان قلب مفید است.

شکلات تلخ برای مبارزه با رادیکال های آزاد

این شکلات حاوی بیشترین مقدار فلاونوئیدها و پلی فنول ها، حتی بیشتر از شراب و چای است. به مبارزه با رادیکال های آزاد کمک می کند و مواد سمی زیست محیطی را از بدن انسان خارج می کند.

شکلات تلخ برای جلوگیری از سرطان

ترکیبات فلاونوئیدها و آنتی اکسیدانی موجود در شکلات تلخ نیز توانایی های پیشگیرانه سرطانی دارند؛ اما تحقیقات بیشتری در این زمینه ادامه دارند.

کاهش سطح کلسترول از خواص شکلات تلخ

شکلات تلخ میزان کلسترول LDL (کلسترول بد) را در بدن انسان ۱۰ تا ۱۲ درصد کاهش می دهد. تحقیقات همچنین نشان می دهند که کاکائو، که یک عنصر کلیدی این شکلات ها است، ممکن است به افزایش کلسترول HDL (خوب) و به سرکوب LDL اکسید شده کمک کند. LDL اکسید شده می تواند به بافت های اطراف واکنش نشان دهد و احتمال حمله قلبی را افزایش دهد.

شکلات تلخ برای تقویت سیستم ایمنی

دو نوع از فلاونوئیدها موجود در شکلات عمدتا کتچین (Catechin) و اپی کاتچین (Epicatechin_gallate) هستند؛ شکلات تلخ دارای سطح زیادی از کاتچین ها است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن انسان می شود و احتمالا مانع از بیماری های مزمن می شود.

درمان افسردگی از خواص شکلات تلخ

سطح سروتونین در این شکلات می تواند به عنوان یک ضد افسردگی مؤثر عمل کند. شکلات تلخ حاوی سروتونین است که دارای ویژگی های تقریبا یکسان ضد افسردگی می باشد.

شکلات تلخ برای جلوگیری از سکته مغزی

خوردن شکلات تلخ نه تنها بدن را آرام می کند، بلکه عروق خونی را انعطاف‌پذیر تر نیز می کند. همچنین عملکرد سلول های اندوتلیالی که سلول های خونی را تشکیل می دهند را افزایش می دهد. همچنین خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی بی شماری را کاهش می دهد و از سکته مغزی جلوگیری می کند.

شکلات تلخ برای مراقبت از پوست

ترکیبات بیولوژیکی و فلاونول این شکلات همچنین در افزایش هیدراتاسیون پوست، به جلوگیری از آسیب خورشیدی و بهبود جریان خون به پوست کمک می کند.

درمان کم خونی از خواص شکلات تلخ است

ترکیبات فلاونوئیدی در درمان بیماران کم خون و همچنین افرادی که عادات رژیم غذایی ضعیفی دارند، مفید است.

شکلات تلخ برای مراقبت از مو

با داشتن خواص ضد التهابی شگفت انگیز و افزایش جریان خون به مو، این شکلات می تواند رشد مو را تقویت کند و از عفونت پوست سر و ریزش مو جلوگیری کند.

افزایش استقامت از خواص شکلات تلخ

با افزایش میزان متابولیسم بدن، شکلات تلخ کمک می کند تا سطح انرژی شما افزایش یابد و در نتیجه باعث استقامت می شود.

شکلات تلخ برای تقویت بینایی

با بهبود دادن جریان خون بهتر به مغز، شکلات تلخ نیز در بهبود دید مؤثر است.

شکلات تلخ برای کاهش التهاب

شکلات تیره دارای خواص ضد التهابی شگفت انگیزی است و بنابراین به کاهش التهاب در بافت های روده و قلب کمک می کند.

شکلات تلخ مفید در دوران بارداری

شکلات تلخ برای زنانی که باردار هستند مفید است، زیرا در پیشگیری از مشکلاتی مانند پره اکلامپسی (Pre-eclampsia) کمک می کند، فشار روی عضلات را کاهش می دهد و به شما احساس آرامش می دهد و باعث افزایش ایمنی کلی بدن می شود.

درمان سرفه از خواص مصرف شکلات تلخ

حضور تئوباریم در شکلات تلخ، آن را به یک درمان مؤثر برای درمان سرفه و جلوگیری از علائم آسم تبدیل کرده است. بر خلاف سایر داروهای سرفه، تئوبرومین باعث خواب آلودگی نمی شود.

شکلات تلخ آسم را کنترل می کند

شکلات تلخ نیز در درمان علائم آسم و سایر مسائل تنفسی به علت داشتن تئوباریم و متیلکسانتین مفید است.

کاهش وزن از خواص شکلات تلخ

شکلات تلخ با کاهش جذب چربی در بدن، می تواند در درمان علائم چاقی کمک کند و در نتیجه باعث کاهش وزن می شود. همچنین، خوردن یک تکه کوچک از این شکلات ممکن است به شما کمک کند که گرسنگی خود را از دست بدهید و به شما اجازه می دهد که رژیم کاهش وزن خود را حفظ کنید.

💪 جدول خواص شکلات تلخ برای سلامتی

مصرف متعادل شکلات تلخ (با حداقل ۷۰٪ کاکائو) می‌تواند مزایای زیر را برای سلامتی شما به ارمغان آورد:

 
دسته‌بندیخواص و فواید اصلی
سلامت قلب و عروقکاهش فشار خون، بهبود جریان خون، کاهش کلسترول بد (LDL)، افزایش کلسترول خوب (HDL)، کاهش خطر بیماری‌های قلبی .
تقویت عملکرد مغزبهبود حافظه و تمرکز، افزایش جریان خون به مغز، کاهش خطر بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر .
بهبود خلق و خوکاهش استرس و علائم افسردگی، افزایش ترشح اندورفین و سروتونین (هورمون‌های شادی) .
کنترل قند خون و اشتهاافزایش حساسیت به انسولین، کمک به کنترل قند خون، ایجاد احساس سیری و کاهش اشتها .
حفاظت از پوستافزایش رطوبت و انعطاف پوست، بهبود جریان خون پوستی، افزایش مقاومت در برابر آسیب‌های نور خورشید .
سایر فوایدتقویت سیستم ایمنی بدن ، کمک به سلامت روده ، کاهش سرفه  و افزایش استقامت بدنی .

🧐 ارزش غذایی شکلات تلخ

شکلات تلخ سرشار از مواد معدنی، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمند است. جدول زیر ارزش غذایی تقریبی ۱۰۰ گرم شکلات تلخ با ۷۰ تا ۸۵٪ کاکائو را نشان می‌دهد .

 
ماده مغذیمقدار در ۱۰۰ گرمدرصد نیاز روزانه (تقریبی)
انرژی (کالری)حدود ۶۰۰ کالری
فیبر غذایی۱۱ گرم۳۹٪
آهن۱۲ میلی‌گرم۶۷٪
منیزیم۲۳۰ میلی‌گرم۵۸٪
مس۱.۸ میلی‌گرم۸۹٪
منگنز۲.۲ میلی‌گرم۹۸٪
پتاسیم۷۱۵ میلی‌گرم
فسفر۳۱۱ میلی‌گرم
روی (زینک)۳.۳ میلی‌گرم
سلنیوم۶.۸ میکروگرم

ترکیبات فعال و مکانیسم اثر:

  • فلاونول‌ها: این ترکیبات آنتی‌اکسیدانی قوی (مانند اپیکاتچین) کلید اصلی بسیاری از خواص شکلات تلخ هستند. آن‌ها با کاهش التهاب و مبارزه با رادیکال‌های آزاد، به سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند .

  • تئوبرومین و کافئین: این محرک‌های ملایم طبیعی در بهبود تمرکز، هوشیاری و افزایش انرژی نقش دارند .

  • تریپتوفان و فنیل‌اتیل‌آمین: این ترکیبات شیمیایی پیش‌ساز تولید سروتونین و دوپامین در مغز هستند که به بهبود خلق و خو و ایجاد احساس شادی منجر می‌شوند.

📝 راهنمای انتخاب و مصرف صحیح شکلات تلخ

برای بهره‌مندی از فواید شکلات تلخ، رعایت نکات زیر ضروری است:

  • درصد کاکائو را بررسی کنید: برای کسب حداکثر فواید، شکلاتی با حداقل ۷۰٪ کاکائو انتخاب کنید. هرچه این درصد بالاتر باشد، فلاونول‌ها بیشتر و قند افزوده کمتر است .

  • مصرف متعادل داشته باشید: با وجود خواص فراوان، شکلات تلخ کالری بالایی دارد. مصرف روزانه ۲۰ تا ۳۰ گرم (معادل چند مربع کوچک) توصیه می‌شود .